• Klasik deliller fiziksel olarak bakıldığında içeriği hemen görülebilen ve değerlendirilebilen bir halde bulunurlar. Ancak edeliller üzerinde bazı çalışmalar yapılarak veya çeşitli teknik araçlar kullanılarak içeriğine ulaşılabilinir.
  • Klasik deliller fiziksel durumlarından dolayı hızlıca değişebilecek bir yapıya sahip değildirler, e-deliller ise toplama aşamasında bile yanlış müdahale yapıldığında içerikleri kolaylıkla değişebilir, bozulabilir.
  • Klasik deliller yapılarından dolayı dış etkenlerle kolay kolay bozulmazken e-deliller manyetik alan, düşme, çarpa, elektrik dalgalanmaları, aşırı ısınma, aşırı soğuma vb. gibi birçok dış etkenlerden kolaylıkla etkilenerek bozulabilmektedirler. Örneğin klasik deliller taşıma sırasında sarsıntılardan, çarpmalardan etkilenmezken, e-deliller şiddetli sarsıntı veya çarpmalarda tamamen bozulabilmekte ve içerisindeki kayıtlı bilgilere ulaşılamamaktadır.
  • Klasik deliller üzerinde yapılan değişiklikler dışarıdan bakılarak kolaylıkla fark edilebilmektedir. Ancak e-deliller üzerinde bir değişiklik yapıldığında değişikliğin fark edilmesi dışarıdan bakılarak mümkün olmamaktadır.
  • Klasik deliller ilerleyen zaman içinde yapı olarak pek fazla değişiklik göstermemektedir. Ancak e-deliller, sürekli ve hızla gelişen teknoloji ile daha karmaşık ve daha gelişmiş bir yapıya ulaşmaktadır.
  • Klasik deliller ebatlarına göre fazla bilgi tutamazken e-deliller çok küçük hacimde çok fazla doküman saklayabilirler.
  • Klasik delil olan kağıt dokümanların çoğaltılıp dağıtılması zaman alırken, e-delillerin çoğaltılıp dağıtılması çok daha kolay ve daha hızlıdır

Kağıttan farklı olarak; 

  • Bilgisayar veri/bilgileri, insan müdahalesi olmaksızın da zaman içinde değişebilir.
  • Bilgisayar veri/bilgileri; ait oldukları ortamlarından ayrıldıklarında anlaşılamaz hale gelebilmektedir.
  • Elektronik dokümanlar, çok farklı formatlarda gelebilir, değişkendirler.
  • Elektronik veri/bilgiler, zengin gizli bilgileri (yardımcı verileri) ihtiva edebilir.
  • Elektronik dokümanların kaynağını tespit etmek bazı durumlarda güç olabilir [1].

KAYNAKLAR

1) KOLTUKSUZ, “Adli Bilişime Giriş” s.47,48, Adli Bilişim Günü, Yaşar Üniversitesi, 7 Haziran 2010, İzmir